Maakt de buurt waar je woont je eenzamer of net minder eenzaam? Welke aspecten van een buurt versterken gevoelens van eenzaamheid? Hoe kunnen we eenzaamheid tegengaan vanuit een buurtgericht perspectief?
Met het onderzoeksproject A Lonely Planet zoeken HIVA – KU Leuven, Expertisecentrum Zorg & Welzijn, Thomas More en de SARLAB, VUB naar antwoorden op deze vragen door de relatie tussen de buurt en eenzaamheid te onderzoeken. Dit is relevant omdat uit onderzoek blijkt dat 46% van alle Belgische burgers zich eenzaam voelde in 2018, wat te midden van de Covid-19 crisis (februari 2021) zelfs opliep tot 59% van alle volwassenen in Vlaanderen. Deze cijfers zijn zorgwekkend omdat eenzaamheid sterk samenhangt met tal van gezondheidsproblemen, toenemende zorguitgaven en een lagere levenskwaliteit. Bovendien zijn er ook grote verschillen qua eenzaamheid tussen verschillende gemeenten in België.
Tot op heden is er zeer weinig bekend over de impact van fysieke en sociale buurtkenmerken (bijv. openbare parken, openbaar vervoer, toegang tot huisvesting) op eenzaamheid. Het onderzoeksproject A Lonely Planet is innovatief omdat het specifiek ingaat op de verschillende dimensies van eenzaamheid (emotioneel, sociaal en existentieel) en van de buurt (fysiek en sociaal), bij volwassenen van alle leeftijden. Dit is cruciaal omdat eenzaamheidsinterventies moeten worden afgestemd op de specifieke dimensies van eenzaamheid en de unieke behoeften van het individu en de buurt.
Op basis de onderzoeksresultaten formuleert het onderzoeksteam specifieke adviezen voor zowel Vlaamse als lokale beleidsactoren, en ontwikkelt het praktijkgerichte evidence-based tools om eenzaamheid tegen te gaan vanuit een buurtperspectief.
Dit Strategisch Basisonderzoek (SBO) werd mogelijk gemaakt door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO).
Projectduur:
december 2022 – december 2026
Met dit project onderzoeken we de relatie tussen de buurt waar mensen wonen en eenzaamheid.
Meer specifiek focussen we ons gedurende het vier jaar durend onderzoeksproject op 3 deelonderzoeksvragen:
- Welke buurtkenmerken hangen samen met het risico op eenzaamheid bij volwassenen in Vlaanderen?
- Hoe verhouden deze buurtkenmerken zich tot het risico op eenzaamheid?
- Op welke manier kan eenzaamheid op buurtniveau worden voorkomen en aangepakt?
Hoe gaan we te werk?
Om een wetenschappelijk en genuanceerd antwoord te kunnen formuleren op bovenstaande onderzoeksvragen maken we ten eerste gebruik van een mixed-method design, waarbij we kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden combineren. Zo vullen we een uitgebreide literatuurstudie aan met go-along interviews, focusgroepen, lerende netwerken, verdiepende buurt-casestudies en een grootschalige survey die we verbinden aan objectieve data over buurtkenmerken. Zo’n mixed-method design laat toe om dit thema vanuit verschillende invalshoeken in de diepte te bestuderen, maar tegelijkertijd ook een globaal overzicht te behouden.
Ten tweede zetten we tijdens het vier jaar durende project een participatieve, structurele samenwerking op met een brede waaier aan stakeholders. Deze samenwerking laat niet alleen toe om continu kennis en expertise met elkaar te delen, maar ook dat onze onderzoeksopzet en de tools die we ontwikkelen voldoende aansluiten bij de noden en realiteiten van het terrein.
